8 Kasım Uzun Mehmet’i Anma ve Kömür Günü, Kdz.Ereğli’de düzenlenen çeşitli etkinliklerle kutlandı.
Kömürü bulan Uzun Mehmet’in doğduğu Kestaneci Mahallesi’ndeki Uzun Mehmet Anıtı’nda yapılan anma töreninin ardından, Tatoğlu Kültür Merkezi’nde ‘Uzun Mehmet Belgeseli ve ‘Geçmişten günümüze kömür’ konulu söyleşi gerçekleştirildi. Uzun Mehmet’i Anma ve Kömür Günü etkinlikleri kapsamında son olarak Kdz. Kaymakamlığının öncülüğünde belediyenin de destekleriyle Eski Terminal alanında ‘Maden Galerisi’ açıldı.
Maden Galerisi’nin açılışına Karadeniz Ereğli Kaymakamı İsmail Çorumluoğlu, Karadeniz Bölge ve Garnizon Komutanı Tuğamiral Hüseyin Sami Uyar, Ereğli Belediye Başkanı Halil Posbıyık ve eşi Neriman Posbıyık, siyasi parti temsilcileri, Genel Maden İşçileri Sendikası (GMİS) Genel Başkan Yardımcısı İsa Mutlu ve sendika yöneticileri, Türkiye Taşkömürü Kurumu Armutçuk Müessesesi Müdürü Ali Ekim ve TTK yetkilileri ile çok sayıda vatandaş katıldı.
“ÇELİK, KÖMÜR VE LOKOMOTİF MÜZESİ PLANLANIYOR”
Kdz. Ereğli Kaymakamı İsmail Çorumluoğlu, açılışta yaptığı konuşmada tüm maden şehitlerini yad ederek, ilçede kalıcı bir maden müzesi kurulması için çalışma başlattıklarını söyledi.
Çorumluoğlu; “Bu galeriyi geçen hafta yapmaya karar verdik, bugün de açılışını gerçekleştiriyoruz. Bu süreçte Belediye Başkanlığımızın değerli personeli ciddi bir emek sarf etti. Kendilerine teşekkür ediyorum. Emeği geçen tüm arkadaşlarımı kutluyorum. Burası madenci şehri, buraya gelen misafirlerimizi böyle bir galeriyi gezdirerek göndermemiz gerekiyor. Zonguldak’ta var ama her ziyaretçiyi de Zonguldak’a götürecek değiliz. Madem kömür burada bulundu, Uzun Mehmet burada bizim bir büyüğümüz, geçmişimiz burada da yaşatmalıyız. Şu anda teknik çalışmalarımız devam ediyor. Belediye, Sivil Toplum Kuruluşları, Siyasi Parti Başkanlarımızla hep istişare halindeyiz. Çelik, Kömür ve Lokomotifin olduğu bir müze alanının planlaması içerisindeyiz. Bu vesileyle şu anda milli ve yerli enerjimizi üreten değerli maden işçilerimize teşekkür ediyorum. Tüm maden şehitlerimizi rahmetle yad ediyorum” dedi.
“ZONGULDAK, UZUN MEHMET VE TAŞKÖMÜRÜ İLE VAROLMUŞTUR”
Belediye Başkanı Halil Posbıyık da yaptığı konuşmada, kömürü bulan, Ereğli'nin kahramanı Uzun Mehmet'i anmak ve uğruna bedeller ödenen kara elmasın, kömürün serüvenini hatırlamak için bir arada olduklarını belirtti.
Posbıyık, konuşmasında özetle şunları söyledi:
“Zonguldak, Uzun Mehmet ve taş kömürü ile var olmuştur. Heykelleriyle, anıtlarıyla, kömür üretiminin anlatıldığı müzesiyle kent kültürünün de önemli bir parçasıdır. Bugün kömürün çıkarılma sürecinin temsil edildiği Kömür Galerisi'nin açılışını gerçekleştiriyoruz. Kaymakamlığımızla işbirliği içindeki bu çalışma özellikle gençlerimiz ve çocuklar için öğretici olacaktır. Belediye olarak Uzun Mehmet'i ve kömürü anlatan eğitici bir kitap bastırdık. Onun dağıtımına da başladık.
Uzun Mehmet anıtının önünde tören düzenlendi, konuşmalarımızı yaptık. Şimdi daha çok kömürü ele almak istiyorum.
1848 yılından itibaren üretilen kömür, o günkü ekonomik yapı içinde en önemli girdilerden biriydi. Özellikle Avrupa ülkelerinin enerji ihtiyacını karşılamaya dönük temel kaynak niteliğindeydi.
Osmanlı İmparatorluğu'nun borç içinde olduğu, büyük enerji açığı bulunan yıllarda savaş gemileri, yük ve yolcu vapurları kömürle çalışıyordu. Devlet, kömürü İngiltere'den satın alıyordu ve maliyeti çok yüksekti. Aranan kömür nihayet bulunmuştu. Bu yanar taş, Alaplı'dan Cide'ye uzanan Karadeniz kıyılarının derinliklerindeydi.
Kömür bulununca, yataklar, plansız bir şekilde işletmeye açılmıştı. Galata bankerleri, yabancı şirketler ruhsat alıp çalışmaya başlamışlardı. Ereğli Kaymakamı Dilaver Paşa bir nizamname çıkardı. Bölge köylerinin sağlıklı erkekleri ocaklarda yılın yarısında günde 10 saat çalışmak zorundaydı. Zorunlu çalışmanın adı mükellefiyetti. Ereğli ve Zonguldak'ta mükellefiyet dairelerinin olduğu yıllar...
Daha sonra Fransızlar ve Birinci Dünya Savaşı sırasında Almanlar bu madenlerde egemen oldular. 1918'de yine Fransızlar işgal ettiler. 13 ile 50 yaş arasındaki sağlıklı erkekler gün yüzü görmeden, sağlıksız koşullarda çalışıyordu. Hastalananla ilgilenen yoktu. Ücretler düzensizdi.
-CUMHURİYET MİLLİ SERVETE SAHİP ÇIKTI-
Bu acımasız koşullar, Cumhuriyet kuruluncaya kadar devam etti. Cumhuriyet bu milli servete bağımsızlık anlayışı içinde sahip çıktı. Savaşın en zorlu koşullarında bile Mustafa Kemal konuya el attı. 1921'de, kömür ve maden ocaklarında çalışma hayatına ilişkin yasa çıkarıldı. İşçilerin zorla çalıştırılması engellendi, insanca barınma ve dinlenme yeri düzenlenmesi, hamam açılması, 16 yaşından küçüklerin çalıştırılmaması, ücretsiz tedavi, varislere tazminat hakkı getirildi.
Cumhuriyete ve onun kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'e çok şey borçluyuz. Siyasi bağımsızlık ancak ekonomik ve kültürel bağımsızlıkla desteklenirse mümkün olur, güçlenir. Cumhuriyet ilk önce eğitimi ve çalışma hayatını düzenledi. 8 saat çalışma, iş güvenliği, işçi sağlığı ve küçük çocukların çalışmasının yasaklanması konusunda çok temel adımlar attı. 1940 yılına kadar bu kömür ocaklarının borçları ödendi ve milli ekonomimizin, kalkınmamızın itici unsuru haline geldi.
-HER ZAMAN MADENCİLERİMİZİN YANINDAYIZ-
En yüce değer üretken emektir. Ustalık bunu bilmektir. Cumhuriyet bu anlayışla yaklaşmıştır. Bizler bu anlayışın temsilcileri olarak her zaman madencilerimizin yanındayız. Yaşanan faciaların acılarını yüreğimizde hissediyoruz. Kaymakamlık ve Belediye'nin işbirliğiyle Ereğli'mize getirdiğimiz Galeri vesilesiyle, bu milli serveti ortaya çıkarmak için hayatlarını riske atan, kömür karası hayatlar yaşayan, zorlu çalışma koşullarıyla mücadele eden emekçilerimize ve ailelerine selamlarımı gönderiyorum. Bu uğurda canlarını veren, göçük altında kalan bütün madencilerimizi bir kez daha saygıyla ve minnetle anıyoruz. Zonguldak'ın ve Ereğli'nin emekçilerinde yüz karası yoktur, kömür karası vardır. Sevgi, barış ve dostluk duygularımla hepinizi selamlıyorum.”
Konuşmaların ardından katılımcılar Maden Galeresi’ni gezdi. Galeri 1 ay süreyle halkın ziyaretine açık kalacak.
